Insurance market of Uzbekistan

SUG‘URTA KOMPANIYALARI INVESTITSION FAOLIYATINI TARTIBGA SOLISHDA MOLIYAVIY MEXANIZMLARNING ROLI: NAZARIYA VA O‘ZBEKISTON AMALIYOTI

Abdullayev Erkinjon A’zamovich — 2025-10-31

Mazkur maqolada sug‘urta kompaniyalari investitsion faoliyatini tartibga solishda moliyaviy mexanizmlarning o‘rni va ahamiyati nazariy hamda amaliy jihatdan tahlil qilingan. Sug‘urta sektori iqtisodiyotning moliyaviy tizimidagi eng muhim bo‘g‘inlardan biri bo‘lib, u investitsion resurslarning shakllanishi va qayta taqsimlanishida faol ishtirok etadi. Shu sababli, sug‘urta kompaniyalarining investitsion faoliyatini samarali tartibga solish, ularning moliyaviy barqarorligini ta’minlash va risklarni kamaytirish masalalari alohida dolzarblik kasb etadi.

Maqolada ilgari surilgan ilmiy xulosalar sug‘urta kompaniyalarining moliyaviy barqarorligini oshirish, investitsion faoliyat samaradorligini ta’minlash va sug‘urta bozorining umumiy raqobatbardoshligini mustahkamlashga qaratilgan.

GLOBALLASHUV SHAROITIDA IQTISODIY INTEGRATSIYA VA RAQAMLASHTIRISHNING RAQOBATBARDOSHLIKNI OSHIRISHDAGI AHAMIYATI

Nomozova Qumri Isoevna — 2025-10-31

Ushbu ishda iqtisodiy integrasiyaning turli darajalari — segment ichidagi, segmentlararo va sektorlararo integrasiya jarayonlarining mazmun-mohiyati, ularni vujudga keltiruvchi omillar hamda qoʻshma biznes samaradorligiga ta'sir etuvchi shart-sharoitlar tahlil qilingan. Iqtisodiy integrasiya tashabbuskorining asosiy maqsadi — ishtirokchi sub'ektlar faoliyatini yaqinlashtirish orqali raqobatbardoshlikni oshirish ekanligi asoslab berilgan. Asoslar A va V turlariga — integrasiyagacha mavjud imkoniyatlar hamda qoʻshma biznes jarayonida yuzaga keladigan yangi imkoniyatlarga ajratilib, ularning har biri integrasiya samaradorligini belgilaydigan omil sifatida yondashilgan.

Tadqiqotda raqamlashtirishning iqtisodiy integrasiya jarayonlariga ta'siri alohida koʻrib chiqilib, uning samaradorlikni oshiruvchi yoki, aksincha, biznes jarayonlarini murakkablashtiruvchi ikki tomonlama ta'siri nishon qilingan. Shuningdek, integrasiyaning segmentlararo va sektorlararo shakllari, tashabbuskor strategiyasi, biznes-model parametrlari hamda ishtirokchilar manfaatlarining muvofiqlashuvi ilmiy asosda yoritilgan.

МЕХАНИЗМЫ ФИНАНСОВОГО СТИМУЛИРОВАНИЯ ИНВЕСТИЦИОННОГО ПОТЕНЦИАЛА СТРАХОВОГО СЕКТОРА ПОСРЕДСТВОМ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ СИСТЕМЫ ПЕРЕСТРАХОВАНИЯ

Мухамедов Фарход Турсунбаевич и.ф.д., проф. — 2025-10-31

В статье рассматриваются теоретические и практические аспекты совершенствования системы перестрахования как важнейшего инструмента повышения инвестиционного потенциала страхового сектора. Отмечается, что в условиях ограниченной внутренней перестраховочной ёмкости и высокой зависимости от внешних перестраховщиков национальный страховой рынок Узбекистана сталкивается с проблемами валютных оттоков и рисками снижения финансовой устойчивости. Показано, что усиление внутренней перестраховочной ёмкости, запуск национального перестраховщика и развитие пулов (CAT, агро), в сочетании с цифровизацией и внедрением Solvency II/IFRS 17, снижает валютные оттоки и системные риски, повышая устойчивость и инвестиционную привлекательность рынка. Предложены практические меры: переход к облигаторным программам (quota/excess), использование XL/stop-loss и регламентированное инвестирование резервов.

POLYUTSIYA SUG‘URTASI MOHIYATI VA O‘ZBEKISTONDA JORIY QILISH MASALALARI

Erkaboyev Yorbek Boirbekovich — 2025-10-31

Mazkur maqolada polyutsiya sug‘urtasining iqtisodiy va ekologik mohiyati, uning xalqaro amaliyotdagi qo‘llanilishi hamda O‘zbekistonda joriy etish zarurati ilmiy jihatdan tahlil qilingan. Polyutsiya sug‘urtasi atrof–muhitni ifloslantirish bilan bog‘liq xatarlar va moddiy yo‘qotishlarni sug‘urta orqali qoplashni ta’minlovchi muhim moliyaviy vosita sifatida ko‘rib chiqilgan.

Maqolada jahon tajribasidagi amaliyotlar — xususan, AQSH, Yevropa Ittifoqi va Yaponiya kabi davlatlardagi ekologik javobgarlik sug‘urtasi tizimlari tahlil qilingan hamda ularning huquqiy va institutsional asoslari o‘rganilgan. Shu bilan birga, O‘zbekiston sug‘urta bozoridagi mavjud holat, ekologik xatarlarni baholash tizimining rivojlanmaganligi va tegishli huquqiy mexanizmlarning yetishmasligi asosiy to‘siqlar sifatida aniqlangan.

Tadqiqot natijalariga ko‘ra, mamlakatda polyutsiya sug‘urtasini joriy etish barqaror iqtisodiy rivojlanishni ta’minlash, atrof–muhitni muhofaza qilish bo‘yicha davlat siyosatini qo‘llab–quvvatlash hamda “yashil iqtisodiyot” tamoyillarini amalga oshirish uchun muhim omil ekanligi ilmiy asoslangan. Muallif tomonidan O‘zbekiston sharoitida polyutsiya sug‘urtasi tizimini shakllantirish uchun huquqiy, institutsional va moliyaviy yo‘nalishlarda amaliy taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.

ISLOM MOLIYASINING SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHI, AMAL QILISHI BILAN BOGʻLIQ OʻZIGA XOS XUSUSIYATLARI

Qo‘ldoshev Jahongir Qamariddinovich — 2025-10-31

Ushbu maqolada islom moliyasining nazariy-huquqiy asoslari, ribo, gʻarar va maysir kabi islomda va oʻz oʻrnida islom moliyasida man etiladigan holatlar, shuningdek islom moliyaviy institutlari amal qilishining tamoyillari va moliyaviy instrumentlarining shakllanish mexanizmi tahlil qilingan. Islom moliyasi global moliyaviy tizimning barqaror va etik yoʻnalishi sifatidagi afzalliklari ilmiy asosda yoritilgan.

XIZMAT KО‘RSATISH KORXONALARI RAQOBATBARDOSHLIGINI OSHIRISHNING ILMIY YONDASHUVLARI

Ko‘charov Xurshid Xurram o‘g‘li — 2025-10-31

Ushbu maqolada xizmat ko‘rsatish korxonalari raqobatbardoshligini oshirishning ilmiy yondashuvlari tadiii etilgan. Xususan, xizmatlar sohasidagi kichik biznes va xususiy tadbirkorlik raqobatbardoshligini oshirish masalalari ilmiy hamda nazariy jihatdan o‘rganilgan. Ularning raqobatdosh ustunliklarni belgilash, xizmat ko‘rsatish korxonalarining raqamli va innovatsion faoliyatini faollashtirish asosida ularning raqobatbardoshligini oshirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan.

OʻZBEKISTON QISHLOQ XOʻJALIGINING SAMARADORLIGINI TA'MINLASHDA SUGʻURTA XIZMATLARINING ROLI

Kalenov K.T. — 2025-10-31

Mazkur maqolada Oʻzbekiston qishloq xoʻjaligini tashkil etishning zamonaviy sharoitida ushbu sohani rivojlantirish va moliyalashtirishning dolzarb masalalari koʻrib chiqilgan va tahlil qilingan. Ushbu sohaga xos risklarni sugʻurta vositasida kafolatlash orqali sohaning barqarorligini ta'minlash boʻyicha taklif va tavsiyalar, xulosalar shakllantirilgan. Mamlakatimiz agrar sohasida sugʻurta tizimining rivojlanishiga toʻsqinlik qilayotgan ob'ektiv muammo va qiyinchiliklar tahlil qilingan. Agrar sektordagi sugʻurtaning eng dolzarb va hayotiy ahamiyatga ega yoʻnalishlari alohida koʻrib chiqilgan.

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI DAVLAT BYUDJETINING TO‘G‘RI SOLIQ TUSHUMLARI TAHLILI

Shirinov Sabir Erkinovich — 2025-10-31

Ushbu maqolada davlat byudjetining foyda solig‘i, aylanmadan olinadigan soliq, jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i tushumlarining mutloq miqdorlari, nisbiy miqdorlari tahlil qilingan. Tahlil jarayonida davlat byudjetining soliqli daromadlari hamda foyda solig‘i, aylanmadan olinadigan soliq, jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i tushumlarining 2020-2024 yillar davomida o‘zgarish tendensiyalari aniqlangan. Tahlil natijalariga ko‘ra foyda solig‘i, aylanmadan olinadigan soliq, jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i tushumlarining oshirish yuzasidan takliflar va tavsiyalar ishlab chiqilgan.